Орох>>>

Бао гєє си хийд

   Э мэй шан уулны хормойд байрладаг Бао гєє си хийд бол энэ уулны хамгийн том хийд болох бєгєд ууланд гарах vvд нь юм. Энэ хийдийг Мин улсын Ван Лигийн vед байгуулж, Чин гvрний Тэнгэр Тэтгэгч хааны vед дахин байгуулжээ. Энэ сvмд майдрын дуган, согчин дуган, долоон буахант дуган болон ном судрын асар зэрэг дєрвєн дугантай. Тэдгээрийн дотроос долоон бурхант дуган нь хамгаас єндєр сvрлэг байна. Бао гєє си хийдэд гурван ховор эрдэнэ байдаг. Эдгээр нь шир будагт аврага том шаазан бурхан, хvрэл суврага, Мин улсын vед цутгасан том хvрэл жvн болно.

Фv хv си хийд

Бао гєє си хийдээс гарч, нэг км явж Хv хи горхын гурван гvvрээр єнгєрвєл, даруй Фv хv си хийдэд хvрэх юм. Энэ хийдийг Тан улсын сvvлчид байгуулж, Чин улсын Эеэр Засагчын vед засвар хийсэн байна. догшин барсын хєнєєлєєс сэргийлэхийн тєлєє энэ хийдийг Фv хv си буюу барын дарлага гэсэн нэрээр нэрлэсэн байжээ.

   Энэ хийдийг Мин гvрний vед байгуулаад, Чин гvрний vед засвар хийсэн юм. Лэи ин си хийд тєдий л том биш, зєвхєн нэг жижигхэн хvрээтэй. Сvмийн том дуган дахь Шагимуни бурхны том хєрєг нь хоёр арваны зургаан метр єндєр байдаг бєгєєд Тан улсын vеийн хєрєг бvтээх урлаг болон Тєвд vндэстний буддын шашны стелийг уялдуулсан онцлогоороо бvх Э мэй шан ууланд ховор юм. Том дуганы ар талд нь Аръяавал бурхны дуган байрлаж байна.

   Бурханы гэрэл бол Э мэй шан уулын хамгийн гоё гайхамшигт vзэмж болох юм. Мєн ч Э мэй шан уулын арван том vзэмжийн дотор оройлох “Жин дингийн єлзийт гэрэл” болох юм. Yvлгvй тунгалаг сайхан єдрийн vдээс хойш буюу жаргах нарны уливар туяанд, Жин дин оргилоос доош харвал, таван єнгєєр солонгорсон цагригт гэрэл vvлний vзvрт харагдаж, єєрийн чинь сvvдэр ч гэрлийн цагригийн дунд байгаа юм шиг, хvний бие хєдєлвєл, тэрхvv цагаригт байгаа сvvдэр ч даган хєдєлж, маш сонирхолтой vзэгдэл дохиодог болохоор хvмvvс “бурханы гэрэл” гэж ойлгож байна. Энэ бурханы гэрэл нь яаж vvссэн бэ гэвэл, агаарт хєвж байгаа усан дусал дээр нарны гэрэл ташуу тусахын улмаар, єнгєт солонгон цагариг бvрэлдvvлж байгаа байгалийн гайхамшигт vзэгдэл болох юм.

   Э мэй шан уулын оройгоос наран мандахыг харах нь маш vзэсгэлэнтэй байдаг. Єглєє эрт Жин дин оргилд гарч доош харахад, vvлэн далай давалгаан хаялан хєглєрч, агшан зуур улаан єнгєт давалгаан-vvлний дундаас алтан гэрэл цацарч, анх эхлээд уулын хэлбэртэй, аажмаар саран хэлбэртэй болж, vvлний дундаас наран мандахын хирээр, алтан гэрэл цацраад этгээд гоёхон байдаг юм.

   Э мэй шан уулны vvлэн далай нь зvрх сэтгэлийг догдлуулам vзэсгэлэнтэй. Борооны дараа тэнгэр цэлмийж, салхи хєдлєн vvл хуйлархаар нь яг л хєвєє хязгааргvй далай тэнгисийн дунд зогсож байгаа ч юм шиг санагдана. Заримдаа єчvхэн долгио намирч, салхи зогсон давалгаа зогссон ч юм шиг санагдуулна.

Э мэй шан уулын олон тєрлийн амьтны дотроос Э мэй самж хvмvvст хамгаас их хайрлагдаж байдаг юм. Э мэй самж нь ерийн зэрлэг самжтай адилгvй. Хvнийг харвал зайлахгvй мєртєє модон дундаас єєрєє гарч ирээд, жуулчидаас идэх юм гуйж, хvмvvстэй наадан тоглодог.

Э мэй шан ууланд очиж жуулчлагсад Лээ шаны том майдар бурханд заавал мєргєдєг юм. Лээ шаны том майдар бурханд мєргєгсєд, Э мэй шан ууланд заавал жуулчлана. Лээ шаны том майдар бурханы vзэмжит район нь Э мэй шан уултай зэрэгцэн байрлаж байдаг юм. Соёлын содон єв болон байгалийн баялаг євийг урганигаар уялдуулснаараа онцлог болж, дэлхийн хамаг том бурхан болсоны хувьд, Лээ шаны том майдар бурхан нь дэлхийд алдартай.

Лээ шан уулын том майдар бурханыг Тан улсын Шуан Цvн хааны анхны онд ( 712 он ) Лин юн си хийдийн алдарт хуушан Хай Тvн эхлэн бvтээсэн юм. Нийт ерэн жил бvтээж, асар их барилга байгуулсан нь хvмvvсийг гайхаш тєрvvлэх юм. Лээ шаны том майдар бурхан нь Лээ шан хотын зvvн талд, Минжиан мєрєн, Чин и жиан мєрєн, Даа дv хээ гол зэрэг энэ гурван гол мєрний уулзар дахь Лин юн шан уулын хормойд байрладагаар нь эртний vед, Лин юн шаны том бурхан гэж нэрлэж байжээ. Уулыг дагуулан бvтээсэн энэ том бурханы нуруунд есєн оргил єргєгдєж, ёстой л дэлхийд хосгvй том бурхан гэж хэлж болох юм. далан нэгэн метр єндєр энэ том бурхан, буян хэшигт агууч дvрээр уулыг наалдан залран саатаж, зєвхєн хєлийн таваг дээр нь хэдэн арван хvнийг багтаана. Ийм аугаа том байдаг болохоор хvмvvс: “бурхан шиг уул, уул шиг бурхан” гэж дvрслэн ярьдаг юм. Амарлингуй тєвлvvн царайтай Лээ шаны том майдар бурханыг Энэтхэгийн бурханы хєргийн уул тєрхийг дууриалган бvтээсэн байна. Лээ шан ууланд хvрч, уул шиг аугаа сvрлэг энэ аврага бурханыг нvдээр харж, тvvний тэрхvv агууч сэтгэл, уудам чанар, тvмэн бодис мянган амьтныг сэтгэлдээ багтаасан тvвшин тєлвийг зvрх сэтгэлээр мэдрэх нь хvний насан туршид ховорхон дохиох єнгєрєлт болох юм.

Лээ шаны том майдар бурханы хоёр талын хананд бас Тан улсын vед сийлэн бvтээсэн бурханы жар гаруй гvнгэрваа байдаг нь vнэхээр урлагийн содон бvтээл болох бєгєєд судалгааны дээд vнэ цэнтэй юм.

Лээ шан уулын том майдар бурханы бие бялдар асар том мєртєє єндєр мэргэжлээр сийлэн бvтээсэн нь илхэн харагдаж байна. Энэ бурханы харьцал нь тохитой, бvтэц нь тэнцvvхэн. Уулны усанд идэгдэн, салхины хvчинд сийрэгжихээс сэргийлэн, бурханы толгой болон бие дээр нь бvр шинжлэх ухаанч учир ёсонд нийцсэн ус залах системийг уран дэмтэй гаргажээ.