|
|
| |
| Сы чуань
муж |
|
=============================================================================================== |
| |
| |
Гунгаа уулын алдарт vзэмжит район
Гунгаа уул нь Сы чуань мужийн баруун биеийн Ганзын Тєвд
vндэстний єєртєє засах тойргийн Лv дин, кан дин, Жиv лvн гурван
сияний нутагт байрлаж, гол оргил нь далайн тvвшнєєс
7556 метр єндєрт єргєгдєж, эргэн тойрноор нь зургаан мянган
метраас дээшхи єндєр оргил дєч гаруй байдаг болохоор, Сы чуаньы
уул хайрхануудын хаан гэсэн алдартай. Эндэх нь мєсєн гол,єндєр
уулын нуур бvрд, халуун рашаан, ховор нандин амьтан зэргийн
|
|
| |
|
|
vзэмж болон олон зуун сvм хийд, хvн ардын зан vйл, нутаг усны
vзэмж, vндэстний цєєнхийн
барилга тэрчлэн тvvхийн, хувьсгалын дурсгалт газар зэрэг тvvх
соёлын vзэмж жигдэрсэн, Гунгаа уулаар гол болгосон томоохон
байгалийн алдарт vзэмжит районыг бvрэлдvvлсэн байна. Арван мянга
гаруй хавтгай дєрвєлжин км талбайтай энэ vзэмжит районд голцуу
Лv дингийн Хай лєє гуу, хараацайт гуу, Яа жиа гэнь кан дингийн
зэрлэг хvний далай, Таа гvнгийн тал нутаг, Жиv лvнгийн Y шюй
далай зэрэг vзэмжит газартай. |
|
| |
Хай лєє гуу нь Гунгаа уулын зvvн талд байрлаж байна. Гуу дотор нь
Ази тивийн хамгийн зvvн биеийн, далайн тvвшнєєс доор єргєгдсєн орчин
vеийн мєсєн голтой. Мєсєн голынх нь vзvvрийн хамаг доорд хэсэг нь
далайн тvвшнєєс 2850 метр єргєгдєж байгаа болохоор ер нь хvмvvс тэр
мєсєн гол дээгvvр явган явж vзэмж байдлыг нь харж болох юм. Энд бас
манай орны хамгийн том мєсєн хvрхрээтэйвЭнэ мєсєн хvрхрээгийн єргєн
нь 1100 метр, єндєр нь 1080 метр юм. Мєсєн хvрхрээ дээр мєс хагарах,
цас нурах, цас мєсєн шуурга босч, нvсэр том дуу гарах гайхамшигт
vзэгдэлvvд жил туж дохионо. Мєсєн гол нь ой шугуйд зургаан км сунан
орж, мєсєн гол, ой шугуй зэрэгцэн оршсон євєрмєц vзэмжийг бvрэлдvvлж
байна. Мєсєн гол дээр нь гvдийн бєгтийсэн мєс, мєсєн голын тасархай,
мєсєн голын чулуун мєєг, мєсєн дээрэх нуур, мєсєн дээрэх гол, элсэн
дээр товойсон мєсєн дов, Мєсєн агуй, мєсєн гvvр зэрэг янз янзын
мєсєн vзэмжтэй. Хай лєє гуу доторхи ургамлын газар зvйн бvрэлдэхvvн
нь холилдон байршиж, завсрын халуун бvс, дулаан бvс, хvйтэн бvсийн
ургамлууд эвлэг уялдан хамт оршиж, Гунгаа уулын ноён оргилоос Хай
лєє гууг дамжин єнгєрєх да дv хээ голын хєндийн зургаан мянга таван
зуун метр єндєр нам хvрээ хэвцээн дотор ас доош буусан байгалийн
бvрэн бvтэн бvслvvр бий болгосон байна. Энэ хэсэг газарт маш ховор
нандин олон тєрлийн ургамалтай, балар эртний экологийн орчин ахуйгаа
маш сайхан хамгаалж байна. Хай лєє гуу дотор хорин найман тєрлийн
ховор цухаг амьтан байдгийн дотроос арван гурван тєрєл нь улсын
нэгдvгээр зэрэглэлийн хамгаалалтад хамрагдсан амьтан юм. Зэрлэг
хvнтэй нуур буюу Е рэн хай нуур нь кан дин хотын хойт дvvргээс хорь
гаруй км зайтай vзэмжит газарт байрлаж байна. Энэ vзэмжит газар нь
голцуу тансаг хээнцэр диао хай зи нуур, нэлгэр их дархан тансаг
зэрлэг хvнтэй нуур буюу Е рэн хай нуур, ауга сvрлэг бартаат Лянхуа
шан уулын цаст оргил болон Жээ дєє шан оргил, єргєн уудам хєдєє тал
зэргээр бvрэлдсэн юм. |
|
| |
Жиv лvн сияний ар талд байрладаг, Y шюй нуурын эргэн тойрноор арван
есєн vзэмжийн газартай. Эдгээр vзэмжийн чигvvдэд нь уул, ус, айл
тосгон, євс бэлчээр, эртний дурсгалт буур, туур, жигдрэн, Y шюй хvv
нуурын vзэмжийн газрын vзэсгэлэн гоо,дархан гайхамшиг, эртний, номин
цэлгэр,байгалийн балар эртний єнгє vзэмжийг харуулж байна.
|
|
| |
Гунгаа уулын
хормой дахь жалгийн район бол эртнээс аваад Тєвд, Хятад, Хотон,
И зэрэг vндэстэнvvдийн хvн ардын оршин амьдарч, хэлхээ холбоотой
байсан газар болохоор бичиг дурсгалын эртний зvйл маш олон
байдаг. Эртний дайны талбарын хуучин буурь, цэргийн бууцтай
єргєн зам болон алдарт эртний хийд болох Нан vv си хийд, Ань жvе
си хийд, Жюй ли си хийд, Гунгаа хийд, Таа гvн си хийд зэрэг
байна. Зуу гаруй жилийн ємнєх Тай пин тиан гєєгийн |
|
|
|
| |
Ши да хайгийн цэрэг ангийн
эрэлхэгээр байлдан эмгэнэлтэй сєнсєн хуучин буурь - Зи мэн ди
буюу бор хаалгат орд, бас улан арми, Лv дингийн гинжит гvvрийг
булаан эзэлсэн болон улаан армийн баатарчуудын да дv хээ голыг
завдан гэтэлсэн дурсгалт газар - Ан шvн чан байгаа аж. |
|
|
